Een gigantisch wezen verscheen uit de diepte en schoot de lucht in. Zijn slangachtige lijf leek vijf meter breed en kilometers lang. Zijn blauwe schubben bedekten hem als een harnas. Hij had hoorns die deden denken aan een hertengewei en donkere manen. Toen na minuten zijn staart ook uit het water gekomen was, brulde de draak.
[De terugkeer van Layhar – p. 383]
Er zijn weinig wezens die zo veel tot de verbeelding spreken als draken. Van legendes en afbeeldingen tot uitgebreide boeken vol informatie over verschillende soorten draken, hun habitat, krachten en gewoontes; de draak is een concept en zijn bestaan een geloof dat vele variaties kent afhankelijk van regio en tijd. In het geval van de oosterse draken, hebben diverse landen zoals Japan, Korea, Taiwan, etc. hun eigen versies die allemaal beïnvloed zijn door de Chinese draak (Bates 2007, 1). Alhoewel, deze beïnvloeding was waarschijnlijk geen eenrichtingsverkeer.
Maar waarom is de draak eigenlijk zo’n prominent figuur in onze collectieve fantasie? Welke soorten zijn er en hoe worden ze geboren? Wat maakt oosterse draken anders dan westerse? En hoe past Ao Guang, de draak die in ‘de terugkeer van Layhar’ voorkomt, binnen dit plaatje?
Koningen van onze fantasie
Draken lijken haast een vereiste binnen het fantasy genre en veel auteurs houden ervan om hun eigen versie neer te zetten van deze wezens. Hoewel elk dier binnen een fantastisch verhaal magische eigenschappen kan hebben, zie je een vliegende tijger of schildpad opvallend minder vaak dan ons meest geliefde verzonnen reptiel. Volgens Roy Bates, is de reden hiervoor dat draken ontastbaar zijn (2007, 2). Tijgers of schildpadden zijn tastbare wezens in onze werkelijkheid, die we magische kwaliteiten kunnen toekennen, maar de wezens zullen nooit volledig mysterieus zijn omdat er genoeg mensen zijn die hen hebben gezien.
Draken, daarentegen, zijn omgeven door mysterie, omdat niemand er ooit heeft ontmoet. Niemand wist (/weet) hoe ze eruit zien of welke krachten ze werkelijk bezitten. Daarbij zijn er meerdere culturen verspreid over de wereld die hun eigen versie hebben van de mythische draak. Om deze redenen spreken ze zo bijzonder tot de verbeelding.
Verschillende soorten draken
Hoewel er weinig consensus is wat betreft draken, geloofden de meeste mensen naar verluidt dat er tenminste drie typen draken waren: de long, de jiao en de gui (Bates 2007, 2). De hoogste in rang waren de long draken die in de lucht woonden en verschillende taken hadden (Bates 2007, 2). De Tian Long, ofwel Hemelse Draken, waren bewakers van de huizen van de goden en de Shen Long, Spirituele Draken, hadden de verantwoordelijkheid regen de produceren voor de mensheid (Bates 2007, 2-3). Voor degene die het zich afvragen, Shenron van de anime Dragon Ball Z heet eigenlijk Shen Long, maar zijn naam is verbasterd, omdat de Japanse taal geen “l” en “ng” klanken kent. Naast Tian Long en Shen Long, waren er de Di Long, Draken van de Aarde, verantwoordelijk voor de koersen van rivieren en beekjes, en de Fu Cang Long, Draken van de Verborgen Schatten, die de hemelse rijkdom bewaakten (Bates 2007, 3).
De jiao draken waren tweede in rang en woonden in draslanden. Ze hadden kleinere koppen dan long draken, geen hoorns, een rode borst en waren aan de zijkanten geel en groen gestreept (Bates 2007, 2). Als derde type waren er gui draken die naar verluidt slechts één been hadden en een positieve invloed hadden door hebzucht te beteugelen (Bates 2007, 2).
De geboorte van draken
Er zijn in de basis twee manieren waarop draken worden geboren. Ze zijn óf geboren uit een drakenei óf als karper een draak geworden. Velen geloofden dat draken hun eieren nabij water legden en dat uit die eieren kleine waterslangen en hagedissen kwamen (Bates 2007, 4). Hierdoor ontstond het idee dat de kleine waterslang een jonge draak, en dus goddelijk, was en werd die soms vereerd (Bates 2007, 5).
Geboren als draak
Er zijn veel verschillende versies van drakenmythen (en eigenlijk elke mythe), maar volgens een daarvan worden de jonge draken (slangen) na 500 jaar een jiao draak, na nog 1000 jaar een long draak, na nóg 500 jaar een qi long (gehoornde) draak en na nóg 1000 jaar een ying long (gevleugelde) draak (Bates 2007, 5).
Een andere versie stelt dat de slangen er 500 jaar over doen om te veranderen in een gigantische slang met de kop van een karper. Daarna duurt het weer 500 jaar om een draak te worden met vier benen en een bebaarde, reptielachtige kop en nóg 500 jaar om hoorns te krijgen (Bates 2007, 5).
Gepromoveerd tot draak
Zoals eerder gezegd, werd geloofd dat karpers draken konden worden. Dit deden ze door naar een waterval te gaan die bekendstond als de “Dragon’s Gate” (Hayes 1923, 16). Grote aantallen karpers verzamelden daar jaarlijks en deden pogingen om uit het water te springen; sommigen lukte het om over de waterval te springen en het hogere water te bereiken (Hayes 1923, 16-19). Om de “Dragon’s Gate” te bestijgen, moeten ze tegen de stroming in zwemmen (de Visser 1913, 86). De karpers die dit succesvol deden, werden draken.
Een mooi voorbeeld hiervan in de populaire cultuur zijn Magikarp en Gyarados van Pokémon. Magikarp is in eerste instantie nogal waardeloos, totdat hij het punt bereikt waarop hij evolueert en een super coole Gyarados wordt. Deze twee zijn een duidelijke verwijzing naar de mythe van “Dragon’s Gate”.
Uiterlijk
Het meest opvallende verschil tussen oosterse en westerse draken is het uiterlijk. Hoewel westerse draken reptielachtige wezens zijn met een grote romp en vleugels (een soort komodovaraan maar dan met vleugels), is een oosterse draak meer als een slang (maar dan met poten en een compleet andere kop).
De representaties van oosterse draken zijn divers. Sommigen beschrijven hen als wezens met een hertengewei, een kamelenhoofd, een slangennek, een mosselbuik, de schubben van een karper, de klauwen van een adelaar, de zolen van een tijger en de ogen van een demon (Wikipedia). Anderen beelden hen af met een krokodillenhoofd en koeienoren (Wikipedia). Het aantal klauwen verschilt per regio; Chinese draken hebben gewoonlijk drie klauwen, Koreaans en Mongoolse vier en Japanse vijf (Wikipedia).
Naast uiterlijk, verschillen oosterse en westerse draken ook op basis van associaties. In tegenstelling tot het traditionele Europese beeld van draken als brute, wrede monsters, werden (/worden) Chinese draken doorgaans beschouwd als goedgezinde wezens, al is niet elke draak in Chinese verhalen een lieverdje (Bates 2007, 5). Oosterse draken worden vaak meer geassocieerd met wijsheid en andere goede eigenschappen.
Verder worden ze geassocieerd met water, in tegenstelling tot de vuurspuwende westerse draken. Tegenwoordig is het palet van soorten draken echter zodanig uitgebreid dat dit binaire beeld achterhaald is.
Drakenkoningen
In Chinese mythologie is Long Wang 龍王 (‘drakenkoning’) een weer- en watergod. Drakenkoningen kunnen van gedaante veranderen en worden vaak afgebeeld met de kledij en het hoofddeksel van een koning en het hoofd van een draak (China Buddhism Encyclopedia). Ze leven in prachtige onderwater paleizen met een koninklijke hofhouding en leger van onderwaterwezens (China Buddhism Encyclopedia).
Er zijn vier drakenkoningen die elk worden geassocieerd met een specifieke zee, windrichting, kleur, fase (volgens de Vijf Fasen) en zelfs een specifiek seizoen:
Áo Guǎng (敖廣):
Plaats: Oost-Chinese Zee
Windrichting: Oosten
Kleur: Blauw/groen
Fase: Hout
Seizoen: Lente
Áo Qīn (敖欽):
Plaats: Zuid-Chinese Zee
Windrichting: Zuiden
Kleur: Rood
Fase: Vuur
Seizoen: Zomer
Áo Rùn (敖閏):
Plaats: Westerse Zee (waarschijnlijk de Indische Oceaan)
Windrichting: Westen
Kleur: Wit
Fase: Metaal
Seizoen: Herfst
Ao Shun (敖順):
Plaats: Noordelijke Zee (waarschijnlijk het Baikalmeer)
Windrichting: Noorden
Kleur: Zwart
Fase: Water
Seizoen: Winter
Voor degene die het zich afvragen, de vijfde fase – aarde – hoort bij Huang Long , de dierlijke incarnatie van de legendarische Gele Keizer, Huang Di (Wikipedia). Hij wordt geassocieerd met de kleur geel – niet heel verrassend – en representeert de keizerlijke familie, waardoor gele/gouden draken doorgaans als “superieur” worden beschouwd (Classroom).
Ao Guang, de Draak van het Oosten
Van alle drakenkoningen is Ao Guang degene die een plek heeft gekregen in ‘de terugkeer van Layhar’ en op de kaft wordt symbolisch naar hem verwezen middels de houten achtergrond. Hij is echter niet de enige drakenkoning die genoemd zal worden in de serie.
Omdat de Oost-Chinese zee, de Zuid-Chinese zee, e.d. niet bestaan in mijn wereld en omdat mijn versie van Ao Guang in een meer woont, wordt er in het boek naar Ao Guang verwezen als de blauwe draak van het oosten, in plaats van de drakenkoning van de Oost Zee. Nu vraag je je misschien af: waarom ‘draak’ in plaats van ‘drakenkoning’? Dat heeft vooral te maken met het feit dat ik ‘blauwe draak van het oosten’ pakkender vind klinken en er verder geen belangrijke oosterse draken in het verhaal zitten. Ook al staat hij niet (meer) bekend als drakenkoning, Ao Guang heeft nog steeds een vergelijkbare rang.
De rangen van draken worden echter pas relevant in boek 2 😉
Bronnen:
- Wikipedia. “Chinese Dragon.” Accessed on July 25, 2020. https://en.wikipedia.org/wiki/Chinese_dragon
- Bates, Roy. All About Chinese Dragons. 2007.
- De Visser, Marinus William. The Dragon in China and Japan. Amsterdam: Müller, 1913.
- Hayes, L. Newton. The Chinese Dragon. Shanghai: Commercial Press, Limited Shanghai, 1923.
- China Buddhism Encyclopedia. “Dragon King.” Accessed on July 23, 2020. http://www.chinabuddhismencyclopedia.com/en/index.php/Dragon_King
- China Buddhism Encyclopedia. “Dragon King of the East Sea.” Accessed on July 23, 2020. http://www.chinabuddhismencyclopedia.com/en/index.php/Dragon_King_of_the_East_Sea
- Classroom. “What Do the Colors of the Chinese Dragons mean?” Accessed on July 29, 2020. https://classroom.synonym.com/what-do-the-colors-of-the-chinese-dragons-mean-12083951.html
- Wikipedia. “Yellow Dragon.” Accessed on July 29, 2020. https://en.wikipedia.org/wiki/Yellow_Dragon
Kirsten Groot 